Zasada pisowni ą i ę - do utrwalania w lisopadzie.

Litery ą, ę piszemy:

• Gdy ą wymienia się na ę lub odwrotnie:

ą-ę        mąż-mężny

ę-ą        pięć-piąty

• w rodzimych wyrazach, np.

dąb, krąg, gąszcz, kąt, mącić, piąty, pociąg, wąsy, ząb, będzie, dębowy, gęsty, kęs, ręka, tędy, węszyć, zęby;

• w wyrazach zapożyczonych, ale całkowicie przyswojonych, np.

brąz, ląd, flądra, pąsowy, plądrować, cęgi, cętka, kolęda, pędzel, pręgierz, wędkować;

• w formach czasu przeszłego przed l i ł, nawet jeśli w wymowie słychać o lub e np

zdjął, zdjęła

dotknęli, dotknęły
pragnąłem, pragnąłeś, pragnął,
pragnęłaś, pragnęłam, pragnęła, pragnęło,
pragnęliśmy, pragnęłyśmy, pragnęliście, pragnęłyście,
pragnęli, pragnęły;

• w zakończeniach form bezosobowych niektórych czasowników, np.

stanąć, klęknąć, odpocząć, mówiąc, prosząc, zamykając, pchający, kochająca, wiążące, przyjęty, przypięta, zwinięta;

• na końcu wyrazu:

-w formie 1. osoby l. poj. czasu teraźniejszego, np.

idę, biorę, proponuję

i czasu przyszłego prostego, np.

dojdę, zbuduję, zarzucę,

- w formie 3. osoby l. mn. czasu teraźniejszego, np.opowiadają, umieją, podrzucają
i czasu przyszłego prostego, np.

utworzą, dopiszą, rozwiążą,

- w bierniku i narzędniku l. poj. rzeczowników rodzaju żeńskiego i męskiego zakończonych w mianowniku l. poj. na -a oraz przymiotników i zaimków, np.

moją skromną osobę, naszą długą rozmową, swoją trudną decyzją, władcę, poetą,

• w zakończeniach niektórych rzeczowników rodzaju nijakiego (w mianowniku, bierniku i wołaczu l. poj.), np.

cielę, imię, kurczę, prosię, strzemię, szczenię, plemię, źrebię
(w dopełniaczu, celowniku, bierniku, narzędniku, miejscowniku i wołaczu l. mn.) np.

cieląt, cielętom, cielęta, cielętami, cielętach, cielęta,

• w zaimkach osobowych (w bierniku l. poj.), np.

cię, się, mię

W poniedziałek - 24 listopada podamy pierwsze ćwiczenia do tej zasady.

POWODZENIA!!!