Zasada ortograficzna do utrwalenia na najbliższy tydzień - rozdzielna lub łączna pisownia wyrażeń przyimkowych.
Wyrażenia przyimkowe to połączenia przyimków z
rzeczownikami lub przysłówkami, liczebnikami i zaimkami.
- Zasadniczo
pisze się je rozdzielnie, np.
bez bez ustanku, bez reszty, bez wątpienia,
beze beze mnie,
dla dla dwojga, dla niepoznaki, dla nich,
do do pracy, do dziesięciu, do widzenia,
mimo mimo to, mimo woli, mimo przeszkód,
na na pamięć, na pewno, na przekór, na przykład, na razie, na co dzień,
nad nad wyraz,
nade nade mną, nade wszystko,
o o ile,
od od dawna, od niedawna, od niechcenia, od rzeczy, od razu,
ode ode mnie,
po po cichu, po co, po czym, po kolei, po pięć, po polsku, po prostu, po trochu,
po wtóre, po wszystkim, po południu,
pod pod dostatkiem, pod spodem, pod warunkiem, pod względem, pod kierunkiem,
pode pode mna,
poza poza mną, poza tym,
przed przed południem, przed czasem, przed domem,
przede przede mną, przede wszystkim,
przez przez lasy, przez Europę, przez ten czas,
przeze przeze mnie,
przy przy czym, przy tym, przy tobie,
spod spod oka, spod łóżka,
spode spode łba, spode mnie,
sprzed sprzed domu, sprzed roku,
sprzede sprzede mnie,
w w ogóle, w poprzek, w razie, w środku, w okamgnieniu, w przeddzień, w bród,
we we wtorek, we Włodawie, we wrzątku,
z z powodu, z powrotem, z rana, z przodu, z reguły, z daleka, z wysoka, z przeciwka,
za za mąż, za granicą, za półdarmo, za darmo, za dnia, za młodu, za mało, za wiele,
ze ze wszech miar, ze skutkiem, ze spodu, ze mną,
znad znad stawu, znad morza.
- Łącznie piszemy kilkadziesiąt wyrażeń przyimkowych, których pisownia została ustalona
dłuższą tradycją, np.
dlaczego, dlatego, donikąd, dopóki, dopóty, doprawdy, dotychczas, nadaremnie, nadto, naprędce, naprzeciwko, naprzód, naraz, nareszcie, natenczas, naumyślnie, nawet, nawzajem, nazbyt, pojutrze, pokrótce, pomału, poniewczasie, pospołu, pośrodku, przedwczoraj, wniwecz, wówczas, wpław, wpół, wręcz, wszerz, wzdłuż, wzwyż, zanadto, zawczasu, zgoła, znienacka.
- Niekiedy
o łącznej lub rozdzielnej pisowni wyrażeń przyimkowych decyduje ich
znaczenie, np.
naraz (nagle, niespodziewanie), ale na raz (na jeden raz),
naprzód (do przodu), ale na przód (na przód czegoś),
niezadługo (wkrótce), ale nie za długo (niezbyt długo),
ponadto (oprócz tego), ale ponad to (ponad coś),
zapewne (z pewnością), ale za pewne (uważać coś za pewne).
