Zasady pisowni h, ch.

Witamy Was  po feriach zimowych! Przed nami kolejne zmagania z ortografią.W bieżącym tygodniu utrwalajcie nową zasadę ortograficzną. W najbliższy poniedziałek na blogu pojawią się pierwsze ćwiczenia do niej.

Dwuznak ch piszemy, gdy

·         w wyrazach i formach pokrewnych wymienia się na sz, np.

duch — dusza, głuchy — głuszyć, mucha — muszka, oddychać — dyszy, 

piechur — pieszo, suchy — susza;

·         h występuje na końcu wyrazu, np.

dach, pech, puch, na ulicach, o samochodach; (wyjątek: druh)

wyjątek

·         występuje po literze s, np.

eschatologiczny, pascha, schab, schadzka, schładzać, schodki, schron;

·         występuje w rozpoczynającej wyraz cząstce chalko-, chiro-, chondro-,choreo-, chrono-, chryzo-np.  chalkopiryt, chirotechnika, chondrologia, choreografia, chronologia, chryzolitowy.

·         w końcówce Msc.l.mn: w różnych miejscach, ojcach, chwastach, uczniach; 

·         w wyrazach zaczynających się od chl-, chł-, chrz-, chw-: chleb, chłopak, chrząszcz, chrzest, chwast; 

·         w niektórych wyrazach obcego pochodzenia: architektura, Chiny, chemia, chaos, monarchia, psychiatria, wachta; 

·         w niektórych innych wyrazach, np.: chodzić, chomik, chrapać, chrust.

Literę h piszemy, gdy

·         w wyrazach i formach pokrewnych następują wymiany głoskowe, np.

h — g wahanie — waga

h — ż druh — drużyna

h — z błahy — błazen;

·         występuje w rozpoczynającej wyraz cząstce hekto-, helio-, hetero-, higro-,hiper-, hipo-, homeo-, homo-, hydro-, np.

hektolitr, heliocentryzm, heterosfera; higrometr, hiperinflacja,  hipoalergiczny, homeopatia, , homofonia, homologacja; hydrofor.

·         w wyrazach zaczynających się od hal-, hel-, her-: halny, helikopter, hermafrodyta; 

·         w niektórych nazwach własnych pochodzenia obcego: Hellada, Himalaje, Holandia; 

·         po z: zhańbić, zheblować; 

·         w niektórych innych wyrazach, np.: hulajnoga, hiena, nahaj, heca.